Sáng 4/5, Ủy ban Xã hội và Ủy ban Văn Hóa, Giáo dục tổ chức phiên giải trình về trách nhiệm quản lý Nhà nước về phòng, chống tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.

Tại phiên giải trình, đại biểu Trần Thị Vân (Bắc Ninh) đặt vấn đề, trong khi Bộ Y tế đề nghị cấm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng nhưng Bộ Công Thương lại đề nghị thí điểm quản lý thuốc lá mới. Vì vậy, bà đề nghị Bộ Công Thương làm rõ lý do gì, căn cứ vào đâu đề xuất việc này.

"Trước khi đề xuất, bộ đã nghiên cứu kỹ lưỡng, đánh giá tác động đề xuất này mang lại, đặc biệt Nhà nước, người dân được hưởng lợi ích gì chưa", đại biểu nêu câu hỏi?

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Đặng Thuần Phong cũng đặt câu hỏi Bộ Y tế muốn cấm thuốc lá điện tử, nung nóng còn Bộ Công Thương muốn cho phép, hợp pháp hóa kinh doanh như thuốc lá truyền thống. Vậy căn cứ của các bộ về vấn đề này ra sao?

Cùng nêu chất vấn, đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, đề nghị các cơ quan làm rõ cái lợi về mặt kinh tế và cái hại từ số tiền bỏ ra cho việc điều trị sức khỏe do sử dụng sản phẩm này?

Bày tỏ quan điểm, đại biểu Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) nói: “Tôi thấy kỳ lạ, tại sao lại thí điểm với chất gây nghiện, loại giết người mà thí điểm… Không thí điểm gì cả”. Theo ông Trí, thuốc lá điện tử tràn lan trên thế giới và ở Việt Nam, rất có hại, hại toàn diện và rõ ràng… “Với tư cách người thầy thuốc, tôi đố ai tìm ra một chút ưu điểm về loại thuốc lá điện tử này”.

Đại biểu ngành y cũng cho rằng, thuốc lá điện tử cũng không có tác dụng hạn chế thuốc lá thông thường mà còn kích thích hút thuốc lá thông thường, tăng liều lượng lên, thậm chí còn rất nhiều chất gây nghiện, gây ung thư, với hơn 3 nghìn chất gây nghiện…

Giải trình, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan nêu rõ “quan điểm nhất quán” của bộ từ trước đến nay: Thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng là nguy hiểm, ảnh hưởng đến sức khỏe người dân, thế hệ trẻ nên đề xuất cấm.

Bộ trưởng Lan dẫn lại số liệu thống kê cho thấy, hiện nay mỗi năm có khoảng 40.000 người chết vì thuốc lá. "Với trào lưu mới, tập trung chính ở thế hệ trẻ có nên mở ra cho thử, thí điểm hay không? Mai sau mở ra rồi mà không dừng lại được thì lúc đó ai chịu trách nhiệm trước sinh mạng của người dân Việt Nam? Chúng tôi đề nghị cân nhắc hết sức kỹ lưỡng. Giờ tính ra giữa lợi ích kinh tế và xã hội thì cần hết sức cân nhắc...", bà Lan bày tỏ.

Bộ trưởng Bộ Y tế nói thêm, Tổ chức Y tế thế giới đã có cân nhắc trên cơ sở phân tích kinh nghiệm quốc tế nên việc cấm không có gì phải băn khoăn, suy nghĩ nhiều.

Tại phiên giải trình, Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng cho biết, Bộ Công Thương được giao nhiệm vụ nghiên cứu quy định để quản lý sản phẩm thuốc lá điện tử, và bộ luôn quan tâm tới vấn đề sức khỏe của người dân.

Tuy nhiên, ở góc độ quản lý, nếu là xử phạt thuốc lá, thì chưa có quy định, nên cần phải đưa ra để quản lý chặt chẽ hơn. “Đó là nhiệm vụ chính trị đặt ra cho chúng tôi chứ không phải chúng tôi đi ngược lại với ý kiến của Bộ Y tế”.

“Chúng tôi dựa vào nghiên cứu của các nước khi quản lý sản phẩm thuốc lá điện tử. Về công tác quản lý Nhà nước, chúng tôi tập trung vào công tác ngăn chặn hành vi buôn bán, vận chuyển, tàng trữ trái phép các sản phẩm thuốc lá, thuốc lá điện tử… Những hình phạt hiện nay, các cơ quan chức năng như quản lý thị trường, công an, áp dụng mức đó sẽ không mang tính răn đe, không khiến các đối tượng sợ. Đó là điều trăn trở, chính vì vậy chúng tôi mới nghĩ đi vào quản lý để tốt hơn. Nếu thực hiện như hiện nay, không quản lý và cấm thì chế tài chưa rõ”, bà Thắng nêu.

Tại phiên giải trình, đại diện Bộ Công an cho biết, tỷ lệ thanh niên sử dụng thuốc lá điện tử rất phổ biến, đặc biệt ở quán bar, quán nước, khu vui chơi giải trí, sử dụng nhiều hơn thuốc lá thông thường. Thậm chí, đứng chờ đèn xanh, đèn đỏ cũng đưa ra hút, tình hình gia tăng rất đáng ngại. Bộ Công an cùng quan điểm với Bộ Y tế, nên cấm, vì có hại hơn lợi ích về mặt kinh tế.